In juli 2022 publiceerde het Bureau voor Normalisatie een nieuwe versie van de norm NBN B 15-001, de Belgische nationale aanvulling op de Europese norm NBN EN 206. Tegelijkertijd werd ook het toepassingsreglement TRA 550, voor de BENOR-certificatie van stortklaar beton, herzien. Een aantal wijzigingen hebben rechtstreekse gevolgen voor aannemers, met name wat betreft de consistentie van beton en het onderhoud ervan in de tijd.
Gepubliceerd op 17.04.2023 - Auteur Batichronique
Gewenste streefwaarden voor de consistentie
De consistentie van vers beton bepaalt de verwerkbaarheid ervan. Ze heeft dus een grote invloed op het gemak waarmee het beton geplaatst en verdicht kan worden. Sinds vele jaren wordt deze gespecificeerd door middel van een consistentieklasse (meestal de slumpklasse). De keuze van de klasse hangt onder meer af van het type element dat moet worden gestort en de verdichtingsmethode. Aangezien deze keuze niet altijd eenvoudig is, kan de lezer gebruik maken van de CONCRETE tool, die beschikbaar is in de Buildwise-Tools sectie van de buildwise.be website en ook als iOS of Android applicatie. Deze laatste maakt het eenvoudig om de op te geven gegevens bij het bestellen van beton te definiëren.
De praktijk heeft echter de beperkingen van deze consistentieklassen aangetoond. Ze voldoen niet altijd aan de behoeften van aannemers op de bouwplaats. Nemen wij het voorbeeld van een beton dat in klasse S4 (gekenmerkt door een slump van 160 tot 210 mm) is besteld voor een vloer. Het kan geleverd worden met een slump van 180 mm, terwijl een slump van 210 mm vereist is voor de te leggen vloer.
De nieuwe versie van de NBN B 15-001 biedt een andere mogelijkheid, namelijk het voorschrijven van de consistentie door middel van een voorkeursstreefwaarde voor de instorting in functie van de beoogde toepassing (balk, plaat, enz.) (zie tabel A). Deze waarde wordt aangeduid met de letter S gevolgd door een getal dat overeenkomt met de instorting, uitgedrukt in millimeter. Op deze waarde zijn toleranties van toepassing.
Verwerkingstijd en behoud van de consistentie
Om de eigenschappen van het beton te behouden en een gemakkelijke plaatsing en aanspanning mogelijk te maken, is het van essentieel belang dat het beton zo snel mogelijk na het mengen wordt gestort.
In de praktijk wordt op de leveringsbon een gegarandeerde plaatsingstijd vermeld. Deze begint bij het eerste contact tussen het cement en het water en kan worden gedefinieerd als de periode waarin het beton in geen geval zal uitharden. Tijdens deze periode kan het beton worden bewerkt (het kan worden gestort, aangespannen en er kan een uitharding worden aangebracht) zonder negatieve gevolgen voor de druksterkte en de duurzaamheid ervan. Naast de plaatsingstijd omvat de op de leveringsbon vermelde gegarandeerde plaatsingstijd, die standaard 100 of 120 minuten bedraagt, afhankelijk van het soort cement, dus:
- de tijd die nodig is voor de voorbereiding en het vervoer van en naar het terrein (cufa, pomp, enz.)
- de wachttijd in de fabriek en op de bouwplaats.
Deze periode garandeert niet dat de consistentie van het beton gedurende deze periode behouden blijft. De consistentieklasse moet echter gedurende ten minste 30 minuten vanaf het begin van het lossen op de bouwplaats worden gehandhaafd (indien ter plaatse superweekmaker wordt toegevoegd, moet de consistentieklasse gedurende ten minste 30 minuten na de toevoeging en het opnieuw mengen van de superweekmaker in de vrachtwagenmixer worden gehandhaafd), rekening houdend met de samenstelling en de temperatuur van het beton.
De uitvoeringsverordening TRA 550 introduceert nu het begrip consistentiebehoudstijd (afgekort als CT), de periode gedurende welke de gespecificeerde consistentiewaarde wordt gegarandeerd vanaf het begin van het lossen. Normaliter bedraagt deze 30 minuten (TC30).
Voor de productie van complexe onderdelen of speciale elementen in de geotechniek kan een lange betonneertijd nodig zijn. Als de conserveringstijd langer moet zijn dan 30 minuten, moet dit bij de bestelling worden aangegeven. Dit moet op de leveringsbon worden aangegeven als TCz, waarbij z het aantal minuten is dat de consistentie wordt gegarandeerd vanaf het begin van het lossen (bijvoorbeeld TC60). Het is belangrijk de juiste consistentieperiode te kiezen, aangezien een verlenging van de consistentieperiode kan leiden tot de toevoeging van extra hulpstoffen en een vertraging van de verharding, hetgeen negatieve gevolgen kan hebben voor het beton (bijvoorbeeld een verhoogd risico op schade door vorst of borrelen).
Consistentie van beton voor speciale geotechnische werken
De streefwaarden voor de consistentie van vers beton voor speciale geotechnische werken zijn herzien om ze in overeenstemming te brengen met de Belgische praktijk. Deze waarden zijn te vinden in tabel B voor verschillende omstandigheden.
Referenties:
Artikel "Nieuwe norm voor beton: welke impact voor de aannemer?" gepubliceerd op pp.4-5 van het Buildwise Magazine van maart-april 2023, ondertekend door ingenieurs V. Dieryck, ir., senior projectmanager bij de afdeling Geotechniek, Constructies en Beton en V. Pollet, ir. hoofd van de Afdeling Chemie, Microbiologie en Microstructuur en Coördinator Onderzoek en Ontwikkeling van Buildwise; artikel beschikbaar via deze link: https://www.buildwise.be/nl/publicaties/buildwise-artikels/2023-02.01/
Dit artikel werd geschreven in het kader van de door de FOD Economie gesubsidieerde normantenne "Beton-aggregaten".
