Eind mei begint in Venetië de Biennale Architettura 2021, het internationale topevenement van hedendaagse architectuur en bovendien meteen ook het eerste grote cultuurevenement in Europa sinds het uitbreken van de viruscrisis. De Biënnale heeft plaats van 22 mei tot 21 november.
Op initiatief van de Vlaamse Gemeenschap en in opdracht van het Vlaams Architectuurinstituut (VAi) presenteert Bovenbouw Architectuur in het Belgisch paviljoen de tentoonstelling Composite Presence.
Aan de hand van vijftig referentieprojecten toont curator Dirk Somers (Bovenbouw Architectuur) de hedendaagse stad in Vlaanderen en Brussel in al zijn complexiteit: "Composite Presence belichaamt de haat-liefdeverhouding tussen architectuur en stad."
Hoe kunnen stad en architectuur samen floreren? Hoe maakt kwaliteitsvolle architectuur de verdichting en andere transitie-opgaven in onze steden tot een succes? Deze vragen primeren in de driedimensionale opstelling van een fictieve, maar tegelijk herkenbare Vlaamse stedelijke omgeving.
Doorheen de tijd ontwikkelde de informele stad in Vlaanderen en Brussel een unieke verhouding met haar architectuur. Het geënsceneerde stedelijke landschap onthult hoe historische lagen, morfologische bijzonderheden en onvoorziene botsingen een eindeloze inspiratiebron zijn voor de hedendaagse architectuur.
Bovenbouw Architectuur ontwerpt voor het Belgisch paviljoen een scenografie die een stedelijk landschap toont dat bestaat uit een reeks maquettes op schaal 1/15. De maquettes zijn opgesteld op tafelhoogte en representeren een lineair, kronkelend landschap van een typisch Vlaamse stedelijke omgeving.
50 projecten
Vijftig verschillende projecten van vijfenveertig architectenbureaus, geselecteer uit de afgelopen twintig jaar, vormen de bouwstenen van het denkbeeldige landschap. De selectie toont een evenwichtige architecturale ecologie waarin verschillende stijlen, functies en typologieën samenkomen.
Vele projecten zijn renovaties en adaptaties die een staalkaart van vormen, tijd en texturen tonen. Of de projecten nu bescheiden herbestemmingen zijn, of blinkende newbies, allemaal delen ze de interesse om bij te dragen aan een stad die tegelijk gebricoleerd en evenwichtig is.
Overheidsopdrachten
De geselecteerde projecten tonen ook het belang van het actuele beleid inzake stadsplanning en overheidsopdrachten. Veel van de ontwerpen in deze stedelijke compositie komen voort uit procedures die opgezet werden door de stadsbouwmeesters, de Vlaams Bouwmeester en verwante publieke instellingen in Vlaanderen en Brussel die kiezen voor een kwaliteitsvolle stedelijke omgeving. Samen met het Team Vlaams Bouwmeester zetten de stadsbouwmeesters van Antwerpen en Gent dan ook mee hun schouders onder het project ‘Composite Presence’.
Het Vlaams Architectuurinstituut is als producent van de tentoonstelling in het Belgisch paviljoen niet aan zijn proefstuk toe. Sinds 2004 coördineert het, in een beurtrol met de Franse Gemeenschap, om de vier jaar de Belgische inzending. Dit jaar staat het thema ‘Het geheugen als ontwerpatelier’ centraal.
“Na een eeuw van ongebreideld vooruitgangsdenken is het duidelijk dat architectuur als discipline moet worden herijkt. Dat vraagt om een herdefiniëring van de uitgangspunten van het ontwerp waarbij het geheugen meer in beeld komt. De geschiedenis van landschappen en plekken, van bouw- en ontwerptradities, van materialen en ideeën vormt het referentiekader voor nieuwe ontwerpen. Het geheugen wordt ontwerpatelier”, zegt Sofie De Caigny, directeur van het Vlaams Architectuurinstituut en commissaris van Composite Presence.
Bovenbouw Architectuur
Bovenbouw Architectuur is een jong Belgisch architectenbureau, gevestigd in Antwerpen. Onder leiding van architect en professor Dirk Somers bouwt Bovenbouw Architectuur met een team van achttien medewerkers aan een bont oeuvre van erg uiteenlopende gebouwen.
Hun werk kenmerkt zich door een open en tijdloze benadering van ontwerpen, bevrijd van elke dwangmatige drang naar avant-garde of conditionering. Dit resulteert in een specifieke woordenschat voor elk nieuw project. Hun aanpak kan worden beschouwd als klassiek, waarbij ze oude en nieuwe ideeën combineren met een interessante mix van het alledaagse en het eeuwige.
Boek
Naar aanleiding van de tentoonstelling Composite Presence verschijnt ook de gelijknamige catalogus, onder redactionele leiding van Sofie De Caigny, Maarten Van Den Driessche en Dirk Somers. Naast toelichting bij Composite Presence en de 50 projecten, focust het boek op het bijzondere aspect van de Open Oproep.
De uitgave bevat inhoudelijke bijdragen van onder andere Leo Van Broeck (voormalig Vlaams Bouwmeester), Christian Rapp (Stadsbouwmeester Antwerpen), Kristiaan Borret (Bouwmeester Brussel), Edith Wouters (artistiek directeur Ar-tur) en Peter Vanden Abeele (Stadsbouwmeester Gent). Het boek verschijnt in het Engels, kost 29,50 € en is te koop in de boekhandel of via de webwinkel van het VAi.
https://youtu.be/k5NniKOfbbo
Composite Presence | projecten en architectenbureaus
* Hoogzaal voor het Contius orgel
360 Architecten
* Tweewoonst Kattenberg
Architecten Broekx-Schiepers
* Huis Verbrande Brug
architecten de vylder vinck taillieu
* Huis-Arts
architecten de vylder vinck taillieu
* Bedieningsgebouw containerpark
architecten Els Claessens en Tania Vandenbussche
* 16 sociale woningen Schaerdeke
Architectenbureau Bart Dehaene
* Zoersel House
Arjaan De Feyter Interior Architects
* Kijktoren
Baeten Hylebos Architecten
* BLAF tlG
BLAF architecten
* Stadswoning
Bovenbouw Architectuur
* Residentie Van Artevelde
BULK architecten
* Woning VDB
Collectief Noord Architecten
* Provinciaal Jeugd en Natuurdomein
Coussée & Goris architecten
* Politiekantoor Kioskplaats, Antwerpen
De Smet Vermeulen architecten
* Atelier Apostelhuizen, Gent
De Smet Vermeulen architecten
* De Kleine Prins
Dhooge & Meganck Architectuur
* Twaalfkameren
Dierendonckblancke architecten
* Dambruggestraat
Dierendonckblancke architecten
* Meir hoekgebouw
DMT architecten
* One Room Hotel
dmvA
* Maarschalk Gerardstraat 5
Eagles of Architecture
* Olijftakstraat
FELT architecture & design
* Basisschool Zarren
FELT architecture & design
* De Nor
Frederic Vandoninck Wouter Willems architecten i.s.m. Dennis Tyfus
* Studio SDS
Graux & Baeyens architecten
* Woning L-C
Graux & Baeyens architecten
* Zegel
HUB
* Kantoor en appartement Bailleul
Marie-José Van Hee architecten
* Woon- en werkunits Montigny
META architectuurbureau
* LALO
murmuur architecten
* Office 229: Openbare Bibliotheek
Office Kersten Geers David Van Severen
* Gemeenschapscentrum De Steen
ono architectuur
* Prins Leopold
ono architectuur
* Verzoeningstraat
Poot Architectuur
* Kapel Onze-Lieve-Vrouw van de Muizenhoek
PULS architecten
* Jeugdontmoetingscentrum 'De Lichting'
Raamwerk
* Majin Huis
Raamwerk & Van Gelder Tilleman architecten
* Rijksarchief
Robbrecht en Daem architecten
* Mediagebouw
Robbrecht en Daem & Dierendonckblancke in i.s.m. VK & Arup
* Bakstenen Huis
Schenk Hattori Architecture Atelier
* Silo's – Kanaal
Stéphane Beel Architects
* Gemuurde woning met wintertuin
Studiolo architectuur i.s.m. Koen Matthys
* Huis Wolters
tim peeters architecten
* Broek
Tim Rogge Architectuur Studio
* Uitbreiding gemeentehuis
Tom Thys architecten
* Ryhove Maakbedrijf
Trans architectuur stedenbouw
* Jeugdhuis "Jeunes"
AgwA i.s.m. met Ferrière Architectes
* RLN – revalidatiecentrum
URA Yves Malysse Kiki Verbeeck
* DC-V woning en kantoor
Vermeiren - De Coster Architecten
* VDB
Vers.A Architecture
"Respectvol en inventief omgaan met de historische lagen van de stad leidt automatisch tot verschillende perspectieven op samenleven", vindt Sofie De Caigny, directeur van het VAi en commissaris van Composite Presence.
